Ay: Aralık 2013

İspanyolca’da Vurgu – Aksan

İspanyolca’da Vurgu ve Aksan / El Acento en Español

İspanyolca’da aksanlı harfler (á, é, í, ó, ú) iki amaçla kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi, kelimeler okunurken hangi hece üzerinde vurgu yapılması gerektiğinin bilinmesi; ikincisi ise, yazılışları aynı olan kelimelerin birbirinden ayrılmasını sağlamaktır.

KULLANIMI:

1- Eğer aksanlı harflerden biri kelime içerisinde kullanılmamışsa, vurgu;

  • (a, e, i, o, u) seslileri ile veya (n, s) sessizleri ile biten kelimelerde vurgu, sondan bir önceki hecededir.

Como (yerim/yiyorum) – [“KOO – mo” şeklinde okunur. Dinlemek için tıklayınız.]

Comen (yerler/yiyorlar)[“KOO – men” şeklinde okunur. Dinlemek için tıklayınız.]

  • (n, s) sessizleri dışında herhangi bir sessiz harf ile biten kelimelerde vurgu, son hecededir.

Comer (yemek {mastar}) – [“ko – MEER/MERR” şeklinde okunur. Dinlemek için tıklayınız.] (Mastar hâlindeki fiillerde vurgu her zaman son hecededir.)

Ciudad (şehir) – [“siu – DAAD” şeklinde okunur. Dinlemek için tıklayınız.]

2- Eğer aksanlı harflerden biri (á, é, í, ó, ú) kelime içinde kullanılmışsa, vurgu o hecededir:

Caminó (o yürüdü) – [“ka – mi – NOO” şeklinde okunur. Dinlemek için tıklayınız.]

Canción (şarkı) – [“kan – si – ONN/OON” şeklinde okunur. Dinlemek için tıklayınız.]

Propósito (amaç) – [“pro – POO – si – to” şeklinde okunur. Dinlemek için tıklayınız.]

Día (gün) – [“Dİİ – a” şeklinde okunur. Dinlemek için tıklayınız.] (Eğer bu kelimede aksanlı bir harf olmasaydı, tek hece gibi, “DİA / DYA” şeklinde vurgulanacaktı.)

Comió (o yedi) [“ko – mi – OO” şeklinde okunur. Dinlemek için tıklayınız.] (Eğer bu kelimede aksanlı bir harf olmasaydı, i ve o (veya u ve o’nun bir araya geldiği örnekler) tek hece olarak, “KOO – mio” şeklinde okunacaktı ve vurgu sondan bir önceki hecede olacaktı.)

3- Aynı şekilde yazılan kelimeleri birbirinden ayırmak için vurgu işaretleri (aksan) kullanılır;

  • Soru bildiren kelimeler yazılırken, eklerin yerini tutan diğer kelimelerle karışmaması için aksan kullanılır:
¿adónde? nereye? adonde .. -a, -e
¿cómo? nasıl? como nasıl.., ..gibi
¿cuál? hangi? cual ..-en, -diği
¿cuándo? ne zaman?
cuando .. -dığında
¿cuánto(s)? ne kadar? cuanto(s) .. kadar
¿dónde? nerede? donde ..-de, -da
¿qué? ne, nasıl? que .. -en, -diği
¿quién(es)? kim, kimi, kime? quien .. -en, -diği

Cuándo vamos? (Ne zaman gidiyoruz?)
Vamos cuando vengan. (Geldiklerinde gidiyoruz/Geldikleri zaman gidiyoruz.)

  • Yazılışı aynı, ancak anlamları farklı kelimeleri birbirinden ayırmak için aksan kullanılır:
vermek fiili emir kipi (dar) de -den, -dan
él o, ona, onu…
el eril artikel/belirteç olarak kullanılır
más daha fazla, en mas ama
beni, bana… mi benim
biliyorum (saber), olmak fiili emir kipi (ser) se kendisi, …
evet si eğer
çay te kendini, seni, …
sen tu senin
  • İşaret zamirleri olarak kullanılan kelimeler, sıfat olarak kullanılmadıkları durumlarda aksanlı harfler kullanılarak yazılırlar:
éste ésta éstos éstas bu (şey), bu (şeyler)
ése ésa ésos ésas o (şey), o (şeyler)
aquél aquélla aquéllos aquéllas o (şey, o (şeyler)
este esta estos estas bu, bunlar
ese esa esos esas o, onlar
aquel aquella aquellos aquellas o, onlar

Aquel ve ese aynı anlama gelmektedir; ancak aquel, daha uzaktaki şeyler hakkında konuşurken kullanılır.

İki tablodaki ifadelerin Türkçe’de daha rahat anlaşılması için örneği inceleyebiliriz:

No me gusta esta camisa, me gusta ésa. (Bu gömleği sevmedim, onu sevdim)
No me gusta esta camisa, me gusta esa camisa. (Bu gömleği sevmedim, o gömleği sevdim)

4- Diğer bazı özel durumlarda kullanılır;

  • Eğer zarf formuna dönüştürülen bir sıfat, hâlihazırda aksanlı bir harf içeriyorsa, aksanın yeri değiştirilmez. Bu özel durum dışında vurgu sondan bir önceki heceye kayacaktır (…. – MEEN/MENN – te, gibi)
fácil kolay fácilmente kolayca, kolaylıkla
rápido hızlı rápidamente hızla, hızlıca
  • Sólo ve solo
Sólo = solamente  =  sadece, yalnız (zarf)
solo  =  yalnız (sıfat)
  • Por qué ve porque
Por qué? (iki kelime ve aksanlı)  = neden (soru kelimesi)
porque (tek kelime ve aksansız)  = çünkü

Sayfayı paylaşarak konunun daha çok kişi tarafından görüntülenmesine yardımcı olabilirsiniz. Soru, görüş, düzeltmeler ve eklemeleri aşağıdaki yorum panelinden iletebilirsiniz.
 
GRM-011

 

Dönüşlü Zamirlerle Kullanılan Fiiller

Dönüşlü Zamirlerle Birlikte Kullanılan Fiiller – Verbos con Pronombres Reflexivos

Dönüşlü zamirlerle kullanılan fiiller konusu, İspanyolca’da sık sık karşımıza çıkan bir konudur. Dönüşlü zamirlerle kullanılan fiiller genellikle, eylemi yapan kişinin, eylemden doğrudan etkilendiğini gösterir. İstisnaları bulunmakla birlikte, dönüşlü fiiller, mastar hâlindeki fiillerin sonunda “-se” zamirinin bulunması ile anlaşılabilir.

Birkaç klasik örnek ile dönüşlü fiillerin kullanım amacı ve dönüşsüz hâlleri ile aralarındaki ince fark daha iyi anlaşılabilir.

Örneğin;

BAÑAR: banyo yap(tır)mak
BAÑARSE: banyo yapmak (kendisi/ni)

BAÑAR > Ella baña el perro. (O, köpeğini yıkıyor.)
BAÑARSE > Ella se baña. (O, banyo yapıyor.)

Görüldüğü gibi, dönüşlü bir zamir ile kullanıldığında, eylem, doğrudan eylemi yapan kişiyi etkileyebiliyor. Diğer türlü ise, bunun dönüşlülük konusu ile bir bağlantısı bulunmuyor.;

DORMIR: Uyumak
DORMIRSE: Uykuya dalmak

IR: Gitmek
IRSE: (Bir yerden) ayrılmak

levantarse

LEVANTARSE – ¿A qué hora te levantas en vacaciones? (Tatildeyken saat kaçta kalkarsın?)
DORMIRSE – ¿A qué hora te duermes generalmente? (Genellikle saat kaçta uyursun?)
LLAMARSE – ¿Cómo se llama ese chico? (O çocuğun adı ne?)

KULLANIMI

1- Bazı fiiller dönüşlü zamirler ile birlikte kullanılarak çekimlenirler (me, te, se, nos, os):

bañarse (banyo yapmak)
levantarse (yataktan kalkmak, ayağa kalkmak)
acostarse (yatmaya gitmek, uzanmak)
dormirse (uykuya dalmak)

2- Zamirlerle kullanılan bu fiiller arasında, örneğin, sözde dönüşlü olan fiiller de mevcuttur. Bunlar, öznenin ve nesnenin, eylem içerisinde örtüştüğü fiillerdir.:

ducharse (duş almak)
peinarse (saçını taramak)
vestirse (giyinmek)

3- Ancak zamirlerle kullanılan bütün fiiller dönüşlü değildir:

casarse (evlenmek)
llamarse (adlandırılmak)
quedarse (kalmak[bir yerde])

4- Yukarıdaki örneklerde de belirtildiği ve anlaşılabileceği gibi, dönüşlü zamirler ile kullanılan bu fiiller, dönüşlü zamirler olmadan da kullanılabilmektedirler:

Ella se acuesta a las 10. (O, saat 10’da yatmaya gider.)
Ella acuesta a sus hijos. (O, çocuklarını yatırır/yatırıyor.)

5- Zamir, fiilden önce gelir ve ayrı yazılır; ancak “mastar, isim-fiil ve emir kipleri”nde fiilden sonra ve fiil ile birleşik yazılır.:

Me caso mañana. (Yarın evleniyorum.)
¡Callate, por favor! (Sessiz ol, lütfen!)
Por favor, ¿puedes callarte? (Lütfen, sessiz olur musun?)
Ali está duchandose. (Ali, duş alıyor.)

Konuyu pekiştirmek için yararlanabileceğiniz bazı ekstra çalışma kaynakları:

GRM-010

A lo mejor – Quizás – Tal vez

“A lo mejor – Quizás – Tal vez” Kullanımları

Quizá / Quizás / A lo mejor / Tal vez (talvez) = Belki, Muhtemelen, …

Quizá” ve “Quizás” arasında sadece bölgesel kullanım farkları bulunmaktadır. (Latin Amerika ülkelerinde daha çok “Quizás” kullanılır.)

Quizá/quizás” ve “Tal vez” ile kullanılan fiillerin “subjuntivo” formda olması daha çok karşılaşılan bir durumdur.

A lo mejor” günlük konuşma diline daha yakın bir ifadedir ve bu ifade ile kullanılan fiiller ‘subjuntivo’ formda olmamalıdır.

Bu ifadeler anlam bakımından birbirlerine çok yakın olmakla birlikte, bunların aralarında kesinlik derecesi (ihtimalin kuvveti) açısından küçük bir fark olduğu söylenebilir:

A lo mejor > Quizás > Tal vez gibi bir sıralama yapmak mümkündür; ancak bu zarflarla birlikte kullanılan cümlenin anlamı da kesinlik açısından belirleyicidir.

Hay tres cosas que a lo mejor no sabes de mí. (Hakkımda muhtemelen bilmediğin üç şey var.)

Quizá no venga nadie. (Belki kimse gelmez.)

Tal vez no pensaron en esto. (Belki bunu akıllarına getirmemişlerdir.)

Sayfayı paylaşarak konunun daha çok kişi tarafından görüntülenmesine yardımcı olabilirsiniz. Soru, görüş, düzeltmeler ve eklemeleri aşağıdaki yorum panelinden iletebilirsiniz.

KLM-004

Mevsimler

Mevsim adları – Nombres de las estaciónes

İspanyolca’da ‘mevsim‘, ‘temporada‘ kelimesi ve aynı zamanda ‘istasyon’ anlamına da gelen ‘estación‘ kelimesi ile ifade edilmektedir. ‘Estación’ kelimesinin ‘mevsim’ ve ‘istasyon’ anlamlarının karıştırılmaması için cümlenin akışını takip etmek gerekir.

Mevsim: Estación (f), Temporada (f)

ilkbahar: primavera (f)

yaz: verano (m)

sonbahar: ótono (m)

kış: invierno (m)

La primavera empieza en marzo aquí. (İlkbahar, burada Mart ayında başlar.)

¿Cuándo empieza la nueva estación? (Yeni mevsim ne zaman başlıyor/başlayacak.)

¿Cuándo termina el verano? (Yaz ne zaman sona eriyor/erecek?)

El invierno es una de las cuatro estaciones. (Kış, dört mevsimden biridir.)

KLM-005

Haftanın Günleri

Haftanın günleri – Los días de la semana

Día (m) – Gün
Semana (f) – Hafta

İspanyolca’da günler, Türkçe’dekinden farklı olarak, cümle içerisindeki ilk kelime olmadıkları sürece küçük harfle başlayarak yazılmaktadırlar.

Bütün gün adları “masculino” formdadır. Yani artikelleri/belirteçleri “el”dir. Çoğul olarak kullanıldıklarında ise “los” belirteçi ile kullanılmaktadırlar.

Pazartesi: lunes

Salı: martes

Çarşamba: miércoles

Perşembe: jueves

Cuma: viernes

Cumartesi: sábado

Pazar: domingo

Gün adlarından bazıları, gezegen adları ile benzerlikleri ile dikkat çekebilir. Akılda tutulmakta zorlanılan veya karıştırılan kelimeler bu şekilde farklı ve tanıdık kelime grupları ile benzeştirilerek daha kalıcı olarak hafızada yer etmeleri sağlanabilir.

Lunes – (Luna) Ay
Martes – Mars
Miércoles – Merkür
Jueves – Jüpiter
Viernes – Venüs
Sábado – Satürn
Domingo – Dünya

KLM-003

Aylar – Meses

İspanyolca’da Ayların Yazılışı

Mes (m) = Ay

İspanyolca’da aylar, Türkçe’dekinden farklı olarak, cümle içerisinde ilk kelime olmadıkları sürece küçük harflerle yazılırlar.

Bütün ay adları “masculino”dur. Yani artikelleri/belirteçleri “el”dir. Çoğul olarak kullanıldıklarında ise “los” belirteçi ile kullanılırlar.

Ocak: enero

Şubat: febrero

Mart: marzo

Nisan: abril

Mayıs: mayo

Haziran: junio

Temmuz: julio

Ağustos: agosto

Eylül: septiembre

Ekim: octubre

Kasım: noviembre

Aralık: diciembre

  • Hay una fiesta en İzmir en agosto. (Ağustos ayında İzmir’de bir festival/parti var.)
  • No me gusta trabajar en los eneros. (Ocak aylarında çalışmayı sevmiyorum.)
  • Septiembre y octubre son meses del año. (Eylül ve Ekim, yılın aylarıdır.)

KLM-007

Suponer – Zannetmek, Varsaymak, Farz etmek

SUPONER – Zannetmek, Varsaymak, Sanmak, Farz etmek

Supongo que sí (Sanırım öyle)

Supongo que no (Sanırım öyle değil)

Supongo que Ali nos esperará en la estación. (Ali’nin bizi istasyonda bekleyeceğini zannediyorum.)

Esperar: Beklemek
La Estación: İstasyon

KLM-008

DSY-002 – İspanyolca Örnek Cümleler – 1

İspanyolca – İngilizce karşılıklı olmak üzere 2000 tane, basit düzeyde denilebilecek örnek cümlenin bulunduğu bir çalışma kitabı. PDF formatında indirebilirsiniz.

Cümleler, içeriklerine göre kategorilere ayrılmış.

İçerik konularından bazıları:

– To be
– To have
– There is/There are
– A/an, the
– Some/any
– Somebody, something, anybody, anything,
– Had
– Was/Were
– At, in, on
– Much, many, a lot
– Can, to be able
– Already, since, ago, for, during
– Always, never

BAĞLANTIYA TIKLAYARAK İNDİREBİLİRSİNİZ
https://ispanyolcagramer.com/download/2000ornek_01.pdf